Thuốc tránh thai khẩn cấp là một trong những biện pháp được sử dụng phổ biến khi phụ nữ gặp phải tình huống quan hệ tình dục không an toàn hoặc quên uống thuốc tránh thai hàng ngày. Những loại thuốc này có tác dụng ngăn chặn hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng, ngăn không cho trứng gặp tinh trùng, hoặc ngăn không cho trứng đã thụ tinh làm tổ trong tử cung, từ đó tránh được thai ngoài ý muốn. Dưới đây là những thông tin cần biết về các loại thuốc tránh thai khẩn cấp hiện nay.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp dạng viên
Thuốc tránh thai khẩn cấp dạng viên là loại thuốc phổ biến và dễ sử dụng. Loại thuốc này thường có chứa hormone progestin, có tác dụng ức chế quá trình rụng trứng hoặc ngăn chặn tinh trùng gặp trứng. Thuốc tránh thai khẩn cấp dạng viên thường được chia thành các loại sau:
- Levonorgestrel (Plan B One-Step, Take Action): Đây là loại thuốc phổ biến nhất. Nếu uống trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau quan hệ tình dục không an toàn, hiệu quả ngừa thai có thể lên tới 89%. Tuy nhiên, hiệu quả sẽ giảm dần nếu uống thuốc sau 24 giờ.
- Ulipristal acetate (ella): Loại thuốc này có hiệu quả cao hơn so với levonorgestrel, đặc biệt là khi sử dụng trong vòng 5 ngày (120 giờ) sau khi quan hệ tình dục không an toàn. Ulipristal acetate không chỉ ngăn ngừa quá trình rụng trứng mà còn có thể thay đổi tình trạng của tử cung, giúp ngăn chặn sự gắn kết của trứng đã thụ tinh.
2. Thuốc tránh thai khẩn cấp dạng viên kết hợp estrogen và progestin
Một số loại thuốc tránh thai khẩn cấp kết hợp giữa estrogen và progestin. Những loại thuốc này có thể được sử dụng hiệu quả trong vòng 72 giờ sau quan hệ tình dục không bảo vệ. Thuốc kết hợp này sẽ ngừng sự phát triển của nang trứng và làm thay đổi lớp nội mạc tử cung, ngăn ngừa sự làm tổ của trứng đã thụ tinh.
Tuy nhiên, loại thuốc này có thể gây tác dụng phụ mạnh hơn so với thuốc chỉ chứa progestin, chẳng hạn như buồn nôn, mệt mỏi và thay đổi chu kỳ kinh nguyệt.
3. Thuốc tránh thai khẩn cấp dạng que cấy
Thuốc tránh thai khẩn cấp không chỉ có dạng viên mà còn có thể được áp dụng dưới dạng que cấy dưới da. Loại này có thể sử dụng trong một số trường hợp khẩn cấp, nhưng cần phải được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa. Tuy nhiên, que cấy tránh thai không phải là lựa chọn phổ biến cho trường hợp khẩn cấp do tính chất phức tạp và phải có sự can thiệp y tế.
4. Cơ chế hoạt động và thời gian sử dụng thuốc
Thuốc tránh thai khẩn cấp hoạt động bằng cách thay đổi quá trình rụng trứng hoặc ngăn chặn sự làm tổ của trứng trong tử cung. Khi sử dụng thuốc càng sớm, hiệu quả ngừa thai càng cao. Tuy nhiên, thuốc tránh thai khẩn cấp không thể ngăn ngừa thai trong những trường hợp trứng đã làm tổ trong tử cung, vì vậy sử dụng thuốc càng sớm càng tốt.
Thời gian sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp là yếu tố quan trọng. Thuốc có thể phát huy hiệu quả tối ưu nếu được sử dụng trong vòng 72 giờ sau quan hệ tình dục không bảo vệ, nhưng một số loại thuốc có thể sử dụng trong vòng 5 ngày sau đó.
5. Tác dụng phụ và lưu ý khi sử dụng thuốc
Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp là một biện pháp ngừa thai hiệu quả, nhưng không phải không có tác dụng phụ. Các tác dụng phụ phổ biến bao gồm buồn nôn, đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, và thay đổi chu kỳ kinh nguyệt. Một số người có thể gặp phải hiện tượng chảy máu bất thường sau khi sử dụng thuốc.
Điều quan trọng là thuốc tránh thai khẩn cấp không nên sử dụng thường xuyên, bởi nó không được thiết kế để thay thế biện pháp tránh thai lâu dài. Nếu bạn có nhu cầu tránh thai lâu dài, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn lựa biện pháp phù hợp.
6. Lời khuyên và kết luận
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một công cụ hữu ích để ngăn ngừa thai ngoài ý muốn trong các tình huống khẩn cấp. Tuy nhiên, chúng không nên được sử dụng thay cho biện pháp tránh thai định kỳ. Việc sử dụng thuốc càng sớm càng hiệu quả và ít gây tác dụng phụ. Để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả, phụ nữ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
